Proje Taşımacılığı Hakkında

Proje taşımacılığı, özellikle ağır, havaleli, hacimli (fazla uzun, fazla geniş veya fazla yüksek) yani gabari dışı eşyaların taşınmasında kullanılır. Bu tip eşyalar genellikle kamu/özel sektör fabrika, rafineri, madencilik, enerji, inşaat vb. altyapı yatırımlarında gerekli olan malzemeler, cihazlar veya donanımlardır.Proje lojistiği ise taşımacılık operasyonlarının yanında müşteriden gelen özellikli dağıtım, depolama veya elleçleme gibi karmaşık lojistik operasyon ve görevleri de kapsamaktadır.Her proje lojistiği tektir, yedeği yoktur. Her müşteri projesini kendine özgü olmasını ve talepleri doğrultusunda en iyi şekilde gerçekleşmesini ister. Lojistik işletmesinin taşınacak malzemenin özelliklerini, monte-demonte işlemlerini iyi anlaması ve bilmesi, müşteriyle iş birliği içinde olması ve işinde uzman olması gerekir. Takım çalışması bu işlemlerde çok önemli bir faktördür. Proje taşımalarında risk yönetimi planı yapılması çok önemlidir. Kaynaklanabilecek hasar ve kaza tahminleri yapılır. Transfer sırasında malzemelerin zarar görmemesi gerekir. Yedeği de olmadığından sözleşmelerde ağır tazminat koşulları olabilmektedir. Sigorta konusu proje lojistiğinin diğer bir ayrılmaz parçasıdır. Sigortanın olmadığı ve zarar/hasar gibi bir durumun olması halinde lojistik işletmesi müşterisini kaybetmekle kalmaz; hizmet bedelinin çok üstünde bir maliyet ile de karşı karşıya kalabilir.

Proje taşımacılığında kullanılacak güzergâh son derece önemlidir. Denizyolu, demiryolu taşıma türlerinde özel düzenek, taşıma kap veya araçlarına ihtiyaç vardır, karayolunda ise çok akslı özel araçlarla sevk olabilmektedir. Liman, terminal kapasiteleri, geçiş yapılacak tünel, otoyol, köprü, kavşak, üst geçit yükseklikleri ve ağırlık kaldırma kapasitesi, yol şerit sayısı ve trafik yoğunluğu dikkat edilmesi gereken unsurlardır. Karayolu ile gerçekleştirilen taşımalarda “kırkayak” diye bilinen dört dingilli araçlar kullanılmaktadır. Bu araçlar; 6X4, 6X6, 8X4, 8X6, 8X8, 10X4, 10X6 ve 10X10 gibi birçok seçenek bulunmaktadır. Ülkemizde en çok 6X4 çekici tipi kullanılmaktadır. Bu tip araçların aksları, motorları, şanzımanı ve fren sistemleri gibi birçok özellik kendilerine özgü tasarlanmıştır. 8X4 çekici ile taşınması gereken eşya maliyeti düşürmek amacıyla 6X4 gibi düşük kapasiteli araçlarla taşınmaktadır. Bu durum eşyaya uygun olmayan araç seçimi büyük sakınca yaratabilmektedir.Proje taşımacılığının üç temel kuralı; “sağlık, güvenlik, emniyet“tir. Sürücülerin baret, iş gözlüğü, iş eldiveni ve çelik burunlu ayakkabıların yanlarında bulundurmaları ve uygun eğitimleri almaları gerekir. Standart ölçüler dışındaki tüm yüklerin, bu yüklere uygun özel römorklar ve çeker araçlar ile öncü araç eşliğinde, mümkün olan standartlarda karayolu izin belgelerini alarak en güvenli ve en kısa sürede karayolu ve kombine taşıma sistemi ile varış noktasına taşınması, montaj ve diğer müşteri talepleri doğrultusunda destek hizmetlerdir. Uluslararası taşımacılık kapsamında gabari dışı kabul edilen ağır ve hacimli yükler ile tesislerin (santral, fabrika taşınmaları gibi) taşınması özel proje taşımacılığı olarak değerlendirilmektedir. Ağır yüklerin lojistiği genel bir kabulle 150 tonun üzerindeki taşımalar için kullanılan lojistiğin özel bir alanıdır. Proje ve inşaat lojistiğinde kullanılan araç ve ekipmanlar diğer lojistik operasyonlarda kullanılan araç ve ekipmanlardan farklılık göstermektedir. Proje lojistiğinde Low-bed (düşük şasi) adı verilen ağır yük taşıma araçları kullanılmaktadır. Dolayısıyla bu tür araçlar 45 ton kapasiteden 300 ton kapasiteye kadar yük taşıyabilme olanağına sahiptirler.